Ngành thời trang đã đủ cố gắng để bảo vệ môi trường?

Hiện nay, hầu hết các thương hiệu thời trang vẫn chưa đủ cố gắng để chống biến đổi khí hậu bất chấp cảnh báo từ Liên Hợp Quốc.

Trong những năm gần đây, phát triển bền vững ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm và chú ý. Thật vậy, ngành thời trang đã bắt đầu thực hiện một loạt các sáng kiến ​​nhằm giảm tác động của nó đối với hành tinh. Năm 2018, các thương hiệu lớn như Chanel, Kering (chủ sở hữu của Gucci) và H&M đã cam kết không phát thải khí nhà kính vào năm 2050, như một phần của Hiến chương Ngành thời trang vì Hành động khí hậu của Liên hợp quốc. Một năm sau đó, Gucci thông báo rằng họ đã trung tính với carbon nhờ bù đắp carbon (một giải pháp không hoàn hảo nhưng có thể cần thiết để đầu tư vào các dự án môi trường bên ngoài chuỗi cung ứng). Burberry sau đó đã tiến thêm một bước tham vọng bằng cách công bố mục tiêu đạt được mức trung hòa carbon (carbon-neutral) vào năm 2040.

Tính bền vững đóng một vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp thời trang

Tuy nhiên, ngành công nghiệp thời trang đã đủ cố gắng để giảm ảnh hưởng đến khí hậu hay không? Một báo cáo mới của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu và CDP cho biết chỉ có 45% các bên ký kết Thỏa thuận Ngành công nghiệp Thời trang đã đặt mục tiêu phù hợp với 1,5 độ C (Theo Hiệp định Khí hậu Paris 2015, các quốc gia cam kết giữ mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu ở dưới 2 độ C so với mức nhiệt độ vào thời kì tiền công nghiệp nhưng họ lại đặt mục tiêu là 1,5 độ C). Nhiều mục tiêu này, bao gồm những mục tiêu được chấp thuận bởi dự án Science Based Targets, một trong hai tùy chọn đặt mục tiêu được xác định bởi Thỏa thuận Ngành công nghiệp Thời trang, liên quan đến tăng trưởng, đặc biệt là khi nói đến khí thải gián tiếp trong chuỗi cung ứng (còn được gọi là khí thải Phạm vi 3).

Vì phần lớn tác động của ngành công nghiệp thời trang nằm trong chuỗi cung ứng, nên khả năng là khí thải nhà kính tuy giảm theo từng sản phẩm bán ra hoặc liên quan đến tăng trưởng, nhưng lại có thể tăng về mức tuyệt đối. Ví dụ, Chanel đã đặt mục tiêu giảm khí thải của mình 40% vào năm 2030 trên toàn bộ chuỗi cung ứng của mình trên mỗi đơn vị bán ra, nhưng rõ ràng điều này chỉ đại diện cho một sự giảm tuyệt đối khoảng 10%. Trong khi đó, Kering, chủ sở hữu của Gucci, đã ghi nhận sự tăng khí thải lên đến 12% vào năm 2022 so với năm 2021.

Streetstyle / Ảnh: Christian Vierig/Getty Images

Tác động của ngành thời trang nằm trong chuỗi cung ứng

Lindita Xhaferi-Salihu, Trưởng Chương trình Nhà hàng và Ngành công nghiệp Thời trang về Hành động Khí hậu tại Liên Hiệp Quốc cho biết: “Mặc dù đã đạt được tiến bộ trong danh mục 1 và 2 [khí thải thuộc sở hữu và kiểm soát của một công ty], chúng ta chắc chắn cần có hành động đáng kể trong chuỗi cung ứng”. Nhưng không phải tất cả đều là tin xấu. “Có những ví dụ về các công ty hoạt động tốt, chẳng hạn: 32 bên ký kết báo cáo đã giảm lượng khí thải trong Phạm vi 3, trong đó 13 và 6 đạt được ít nhất 30% và 50% tương ứng. Các bên ký kết này thể hiện tham vọng có thể đạt được và mang lại nhiều cơ hội để tăng cường giảm khí thải.”

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là phần lớn các thương hiệu vẫn chưa đặt mục tiêu giảm phát thải tuyệt đối. Dự án Science Based Targets đã xác nhận rằng các mục tiêu được phê duyệt của họ chỉ phù hợp với quỹ đạo 1,5 độ C đối với Phạm vi 1 và 2 – lượng khí thải do một công ty sở hữu và kiểm soát – chứ không phải đối với Phạm vi 3. “Chúng tôi đang xem xét các phương pháp của mình đối với Phạm vi 3 để đảm bảo chúng phù hợp với các dữ liệu khoa học mới nhất về biến đổi khí hậu”, một phát ngôn viên nói thêm, lưu ý rằng các nỗ lực của Phạm vi 3 vẫn phải phù hợp với quỹ đạo “dưới 2 độ C”.

Về phát triển bền vững: các thương hiệu phải đặt cho mình mục tiêu trung hòa carbon

Vào tháng 3, Kering trở thành một trong những công ty lớn đầu tiên cam kết giảm 40% lượng khí thải tuyệt đối vào năm 2035. Điều quan trọng cần lưu ý là mục tiêu này bao gồm lượng khí thải gián tiếp tạo ra trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Marie-Claire Daveu, người đứng đầu bộ phận phát triển bền vững tại Kering, cho biết: “Cuối cùng, khi bạn có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ, bạn sẽ tiếp tục thải ra ngày càng nhiều khí nhà kính. “Bạn thực sự cần giảm giá trị tuyệt đối. Kering có kế hoạch đạt được điều này bằng cách tập trung vào ba trụ cột: hạn chế sản xuất thừa bằng công nghệ AI (công nghệ trí tuệ nhân tạo), cải thiện nguồn cung nguyên liệu và phát triển mô hình kinh doanh mới – tuần hoàn hơn. Tất nhiên, đó sẽ là một thách thức, nhưng chúng tôi tin rằng mình sẽ đáp ứng được.”

Khi nói đến việc sử dụng các vật liệu có tác động thấp, ngành thời trang nói chung vẫn bị tụt lại phía sau. Theo một báo cáo được công bố bởi Textile Exchange vào tháng 10 năm ngoái, ngành này không đi đúng hướng để giảm 45% tác động của nguyên liệu thô và sợi vào năm 2030, điều cần thiết để đáp ứng mục tiêu 1,5 độ C do Hiệp định Khí hậu Paris 2015 đặt ra. Các định nghĩa về vật liệu bền vững và tác động thấp cũng vẫn còn mơ hồ, thường khiến các thương hiệu đánh giá quá cao tiến độ mà họ đang đạt được.

Tuy nhiên, những thương hiệu như Chloé đang cho thấy rằng có thể đạt được tiến bộ vượt bậc trong một khoảng thời gian tương đối ngắn. Khi Gabriela Hearst đảm nhận vai trò lãnh đạo thương hiệu, bộ sưu tập đầu tay của cô – Thu/Đông 2023-2024 – chứa nhiều chất liệu ít va chạm hơn gấp 4 lần so với năm trước. Aude Vergne, giám đốc phát triển bền vững toàn cầu của Chloé giải thích: “Vật liệu chiếm 58% tổng lượng khí thải của chúng tôi, vì vậy đây là chính sách chủ chốt để giảm thiểu tác động của chúng tôi.”

Nhà mốt Pháp đã đặt mục tiêu sử dụng 90% vật liệu có tác động thấp, bao gồm bông tái chế và hữu cơ, len tái chế và tái sinh cũng như da tái sinh vào năm 2025. Những thương hiệu khác vẫn đang bị tụt lại phía sau trên mặt trận này. Hiệp ước Thời trang, được ký kết vào năm 2019, cam kết chỉ sử dụng 25% vật liệu có tác động thấp vào năm 2025, trong khi các thương hiệu xa xỉ lớn khác không có mục tiêu nào trong lĩnh vực này. (Hiến chương thời trang của Liên Hợp Quốc cam kết 100% “chất liệu ưu tiên” – chẳng hạn như cotton, viscose, polyester, len và da – sẽ ít bị tác động vào năm 2030) .

BST đầu tay của Gabriela Hearst cho Chloé mùa Thu Đông 2023/24 chứa nhiều chất liệu ít va chạm hơn gấp 4 lần so với mùa trước.

Chloé đã đặt mục tiêu sử dụng 90% vật liệu tác động thấp

Trong những năm gần đây, đã có rất nhiều sự quan tâm đến các mô hình kinh doanh tuần hoàn hơn, chẳng hạn như bán lại và cho thuê. Gucci đã công bố dự án ​​Continuum vào tháng 3, mang đến cho các nhà thiết kế trẻ cơ hội tái chế hàng tồn kho không hoạt động và các sản phẩm từ mùa trước, đồng thời cung cấp đồ cổ điển (vintage) như một phần của trung tâm Vault. Về phần mình, Valentino đã khởi động dự án vintage – cho phép khách hàng ký gửi những món đồ đã qua sử dụng của họ cho các cửa hàng vintage được chọn – vào năm 2021, đồng thời mở rộng dự án trong tháng này tới các cửa hàng ở London, Paris và Seoul. Hiện tại, những dự án ​​này mới chỉ ở giai đoạn dự án thí điểm và sẽ rất khó để chuyển đổi chúng trên quy mô lớn hơn. Chúng được bổ sung vào phương pháp làm việc thông thường của các công ty, chứ không phải là giải pháp thay thế cho số lượng hàng hóa được sản xuất ban đầu.

Cuối cùng, ngành công nghiệp thời trang vẫn đang chậm chạp trong việc bảo vệ môi trường. Maxine Bédat, giám đốc Viện Tiêu chuẩn Mới cho biết: “Ngành thời trang không đủ cố gắng để giải quyết khủng hoảng khí hậu. Các công ty nên phấn đấu đạt được các mục tiêu cắt giảm tuyệt đối. Cho đến khi có luật yêu cầu các mục tiêu này phải được đáp ứng, chúng ta không có lý do gì để tin tưởng rằng chúng sẽ không làm được.”