Lịch sử của corset: Giải phóng cơ thể phụ nữ và chủ nghĩa tôn sùng

STYLE Editor 09/02/2023

Hãy cùng nhìn lại quá trình phát triển của corset (áo nịt ngực), thứ từng bị coi là “dụng cụ tra tấn” để kiềm chế cơ thể phụ nữ, nhưng đã được hồi sinh như một biểu tượng của chủ nghĩa tôn sùng và tiếp tục truyền cảm hứng cho các nhà thiết kế.

Sự hình thành của corset

Chiếc “áo nịt ngực” vốn được sử dụng để làm thon gọn vòng eo của phụ nữ, từ lâu đã bị chế giễu là một công cụ tra tấn gia trưởng làm biến đổi cơ thể phụ nữ. Tuy nhiên, một số nhà sử học hiện nay cho rằng lý do mặc áo nịt ngực rất đa dạng và có thể đã được một số phụ nữ nhìn nhận tích cực.

Mặt sau của một chiếc áo nịt ngực được sản xuất vào khoảng những năm 1670-1680. Ảnh: Bảo tàng London/HeritageImages/GettyImages

Người ta nói rằng nguyên mẫu của corset đã ra đời trên trái đất từ năm 1600 trước Công nguyên. Đến thế kỷ 16, nó đã phát triển thành loại áo lót không tay, vừa vặn, sau đó phát triển thành áo lót của phụ nữ với xương cá voi hoặc xương thép quấn quanh xương sườn và thắt chặt eo. (Corset đôi khi được mặc bởi đàn ông.)

Một chiếc áo nịt ngực có hình dáng để che đi phần hông của thời đại Victoria. ảnh: Getty Images

Hình dạng của corset đã thay đổi trong suốt 400 năm, từ loại dài che hông đến loại ngắn ở giữa vòng eo. Từ hình dạng đồng hồ cát của những năm 1800 đến hình chữ ‘S’ của những năm 1900, nó đã được sử dụng để điều chỉnh đường nét của hình bóng vào thời điểm đó.

Một chiếc áo nịt ngực cho đám cưới được sản xuất vào năm 1874. Ảnh: Bảo tàng Lịch sử Chicago/Getty Images

Một biểu tượng của tôn giáo

Sự xuất hiện của một số người thắt chặt dải băng corset đã được mô tả trong phim. Ảnh: Bảo tàng London/Heritage Images/Getty Images

Tuy nhiên, vào thế kỷ 19, khi corset bắt đầu trở nên phổ biến, đã có một cuộc tranh luận ngày càng gay gắt về tác dụng phụ của chúng đối với sức khỏe phụ nữ. Với nhiều mức giá khác nhau, corset được phụ nữ thuộc tầng lớp thượng lưu và trung lưu, và ngày càng nhiều phụ nữ thuộc tầng lớp lao động mặc, nhưng áo nịt ngực có liên quan đến các bệnh về đường hô hấp, biến dạng xương sườn và các cơ quan nội tạng và sẩy thai. Mặt khác, một số người chấp nhận những chiếc áo nịt ngực “khiêm tốn” hỗ trợ thay vì bó sát cơ thể và những chiếc corset dành cho sức khỏe.

Quảng cáo áo nịt ngực, khoảng năm 1899. Tôi biết đàn ông cũng mặc chúng. Minh họa: Lưu trữ Lịch sử Toàn cầu/UIG via Getty Images

Hình ảnh người phụ nữ mê đắm vòng eo siết chặt đến giới hạn với áo corset. Ảnh: Mansell/Bộ sưu tập ảnh CUỘC SỐNG/Getty Image

Theo Valerie Steele, giám đốc và người phụ trách chính của Viện Bảo tàng Công nghệ Thời trang ở New York, và nhà sử học thời trang và tác giả Colleen Goe, phụ nữ mặc corset vào thời điểm đó thực sự bị giảm dung tích phổi và khả năng thở, mặc dù không gây ra bệnh hô hấp, nhưng có thể gây ngất xỉu và giảm năng lượng. Steele cũng lập luận rằng việc thắt chặt dây buộc, hoặc thắt chặt corset để tạo vòng eo thon gọn nhất có thể, không thể hiểu theo nghĩa đen. Các văn bản và hình ảnh mô tả thực hành này có thể tượng trưng cho những tưởng tượng tình dục hơn là sự thật.

Suy đồi và tiến hóa

Bức ảnh áo nịt ngực do Holst chụp cho “VOGUE”. Chụp năm 1939.

Với sự ra đời của vải co giãn vào những năm 1920, áo nịt ngực thể thao linh hoạt đã xuất hiện dành cho những phụ nữ ưa thích lối sống năng động. Trong khi đó, tạp chí Vogue đầu thế kỷ 20 tràn ngập quảng cáo tuyên bố rằng phụ nữ vẫn cần corset cùng với đai nịt bụng, đồ lót nén và áo ngực để định hình và nâng đỡ cơ thể, cũng như các bài báo nêu bật những kiểu corset mới nhất.

Một chiếc váy có corset đăng trên tạp chí “VOGUE” năm 1947. Người mẫu là Carmen Dellorifice.

Sau đó, khi phong cách thể thao và lối sống lành mạnh của những năm 60 và 70 bắt đầu phát huy giá trị, những chiếc corset như đồ lót đã trở nên lỗi thời. Thay vào đó, phụ nữ chuyển sang ăn kiêng, tập thể dục và phẫu thuật thẩm mỹ để có thân hình cân đối và vòng eo thon gọn.

Siêu mẫu Hà Anh được chụp bởi NAG Samuel Hoàng trên trang bìa tạp chí STYLE số “Green with Envy” năm 2015.

Tuy nhiên, corset không bị tuyệt chủng. Nó vẫn được mặc bởi những người thích item này như một phương tiện thể hiện sự tôn sùng và là một món đồ cho quần áo phụ nữ. Hơn nữa, corset còn sống và cũng là một yếu tố thiết kế thời trang. Trong nhiếp ảnh thời trang, nó vẫn thường xuyên xuất hiện như một món đồ tượng trưng cho sự gợi cảm của phụ nữ.

Ca sĩ Tóc Tiên được chụp bởi NAG Milor Trần trên trang bìa tạp chí STYLE số “The Spirit of Fair Play năm 2014

Các nhà thiết kế bị mê hoặc bởi corset

Vivienne Westwood bắt đầu sử dụng áo nịt ngực trong các thiết kế của mình vào những năm 1970 để thể hiện gu thẩm mỹ punk theo chủ nghĩa lịch sử của mình. Tuy nhiên, với tư cách là thứ trao quyền cho phụ nữ chứ không phải thứ trói buộc họ. Điều tương tự cũng xảy ra với Jean Paul Gaultier và Thierry Mugler. Chiếc áo nịt ngực sa tanh màu hồng của Gaultier được Madonna mặc trong Blonde Ambition Tour năm 1991 đã trở thành một trong những sáng tạo nổi tiếng nhất của ông.

Từ bộ sưu tập thời trang cao cấp Thu/Đông 1992-93 của Chanel. Claudia Schiffer và Karl Lagerfeld trong trang phục corset.

Vẻ đẹp trầm mặc của chiếc váy được trình làng trong bộ sưu tập Xuân Hè 1996 của John Galliano.

Madonna mặc chiếc áo hình chóp nón do nhà thiết kế Jean Paul Gaultier trong tour lưu diễn Blonde Ambition.

Các nhà thiết kế như Stella McCartney, John Galliano, Miuccia Prada, Alexander McQueen và Karl Lagerfeld cũng đã thử nghiệm các thiết kế lấy cảm hứng từ áo nịt ngực. Đôi khi áo nịt ngực được biến thành áo khoác ngoài thay vì áo trong. Áo nịt ngực vẫn đang là xu hướng trong những mùa thời trang gần đây.