Bồng bềnh trên dòng Mekong

Được mệnh danh là sông Đa Nuýp của Phương Đông, sông Mekong tự hào là một trong những ngư trường đa dạng và phong phú nhất thế giới, nơi tạo nguồn sống cho hơn 60 triệu người dân lưu vực, và là nơi lưu giữ những tinh hoa văn hóa của người Á Đông.

Hòa theo nhịp lắc lư của sóng vỗ mạn thuyền, tôi thả hồn mình bồng bềnh trên dòng sông Mekong, lặng ngắm từng đàn chim bay lả lướt trong tiếng gió vi vu thổi ngược, những con đường đá gồ ghề và những ghềnh thác trắng xóa hai bên đường, xa xa là tiếng lũ trẻ con té nước nghịch ngợm… Tôi đang được bao bọc giữa khung cảnh tuyệt diệu của thiên nhiên, trên dòng sông được mệnh danh là huyết mạch của vùng Đông Nam Á. Lịch trình thư thả cho phép tôi dư thời gian để nghỉ ngơi, đọc sách và thư giãn. Nhưng sự đa dạng và phong phú của cuộc sống dọc tuyến sông này quyến rũ đến nỗi tôi chẳng thể nào rời mắt nổi. Gấp cuốn sách lại, tôi tiếp tục ngồi ngắm nhìn những thôn nữ làng chài với chiếc nón lá trên đầu đang quăng lưới dưới ánh hoàng hôn. Mặt trời lúc này thật đẹp, tỏa ánh vàng cam lộng lẫy rọi bóng xuống dòng nước trong xanh. Xa xa, đàn chim đang cất cánh bay về tổ còn những chú dơi thì lặng yên lướt qua người.

Bắt nguồn từ Tây Tạng chảy qua Trung Quốc tới Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và sau đó đổ ra Biển Đông của Việt Nam, không ngoa khi nói sông Mekong là một trong những dòng sông có vị trí quan trọng bậc nhất của cả vùng Đông Nam Á. Với lưu vực rộng khoảng 800.000 km² và lưu lượng nước khoảng 475 tỉ m³ mỗi năm, sông Mekong chính là nơi cung cấp nguồn sống cho hơn 60 triệu người dân quanh lưu vực. Nó ràng buộc các quốc gia trong khu vực, các dân tộc và các nền văn hóa đa dạng xung quanh nó.

Khởi động từ hạ nguồn

Một chuyến du lịch trên dòng sông Mekong dài hơn 4.800 km có thể kéo dài cả tháng. Lý do đơn giản bởi có quá nhiều điều thú vị để khám phá trong chuyến hành trình này. Từ sự đa dạng về văn hóa ở mỗi vùng miền tới cuộc sống của người dân ở mỗi quốc gia, tất cả đều chứa đựng hơi thở của lịch sử và văn hóa mang đậm dấu ấn của người Á Đông. Bạn có thể kết hợp giữa đi thuyền ngắm cảnh trên sông và những chuyến du lịch trên bờ để tìm kiếm sự đối lập thú vị giữa các nền văn hóa. Đó có thể là một Việt Nam sôi động với những khu chợ nổi hay một Campuchia thanh bình với những ngôi chùa có niên đại hàng thế kỷ.

Hành trình của tôi bắt đầu từ khu vực hạ nguồn và khởi hành từ thành phố Hồ Chí Minh. May mắn là không khó để có thể tìm kiếm một tour khám phá sông Mekong bằng du thuyền. Do đó, tôi đã dành thêm một chút thời gian ở thành phố năng động này để tham quan, mua sắm và thưởng thức cà phê ở một vài quán bar nổi tiếng. Sau đó, tôi bắt chuyến xe đi Mỹ Tho để lên du thuyền và bắt đầu hành trình khám phá của mình. Bắt đầu sẽ là sự trù phú của sông nước miền Tây. Khi thuyền ngược dòng về phía thượng lưu, mở ra trước mắt tôi là những cánh đồng xanh mát mắt, những bãi bồi cát trắng lấp lóa, lòa xòa rặng dừa nước và những căn nhà chi chít cọc mọc trên sông… Tùy theo lịch trình của từng hãng tàu mà bạn có thể dừng chân ở một số địa điểm thú vị. Nhưng hãy chắc chắn rằng bạn sẽ không bỏ qua những vườn cây ăn trái sum suê, những xưởng thủ công hay đạp xe thong dong giữa những cánh đồng xanh ngút ngàn… Trên thực tế, chuyến du lịch vùng sông nước Cửu Long sẽ không thể hoàn hảo nếu bạn không ngồi trên chiếc xuồng ba lám chèo xuống dòng sông dưới những tán cây cọ dọc hai bên, trong khi thực hiện nhiều điểm dừng dọc theo con sông.

Khi thuyền vượt qua sông Tiền cũng là lúc mặt trời đã bắt đầu khuất sau những đám mây. Tôi quyết định dừng chân nghỉ lại Sa Đéc một đêm để có thể đi thăm phiên chợ sớm. Đó là nơi hải sản tươi sống, do ngư dân đánh bắt trong đêm, được bày bán. Đó cũng là nơi tôi được thấy những loại quả mà tôi chưa từng thấy trong đời. Nhắc đến chợ, chắc chắn không thể không kể tới những khu chợ nổi đặc trưng của sông nước miền Tây. Tôi đã luôn hình dung về những khu chợ nổi đầy màu sắc, với những người phụ nữ trong chiếc nón lá và áo bà ba và cuộc sống của người dân ngay trên sông nước. Do đó, dành thời gian khám phá những khu chợ nổi Cần Thơ và Chợ nổi Cái Răng là một việc phải làm tuyệt đối với tôi – và sau cùng nó là một trong những điểm nổi bật trong toàn bộ chuyến du lịch châu Á của tôi. Có vô số các mặt hàng được trưng bày trên những chiếc ghe. Thay vì đi bộ đến các quầy hàng, bạn sẽ chèo qua sông hoặc đi bộ trên các tấm ván được nối giữa hai thuyền với nhau để mua sắm. Khá dễ dàng để tìm một chiếc thuyền để giúp bạn khám phá khu vực một khi bạn đến một trong những tỉnh trong khu vực.

Xứ sở Tháp chùa Campuchia

Gió sông mơn man, chiếc thuyền của tôi chầm chậm lướt để bỏ lại quang cảnh tấp nập của những khu chợ nổi phía sau rồi xa dần trong tầm mắt. Khỏng 4 giờ sau, tôi đã tới thủ đô Phnom Penh. Thành phố này vốn nổi tiếng với những nét kiến trúc đặc trưng của người Khmer, những khu phố Pháp và đời sống nhộn nhịp ven bờ sông Mekong khi chiều xuống làm dấy lên những xúc cảm say mê với cuộc sống bình dị. Tôi tự hỏi liệu ai là người có thể cưỡng nổi mùi thơm từ những chiếc xe đẩy bán côn trùng chiên? Hay có thể không mỉm cười nhận những chuỗi vòng hoa nhài từ tay bọn trẻ bán dạo để đeo lên cổ, lồng vào tay bạn bè, người yêu mình? Campuchia đơn giản mang đến cảm giác khác lạ và đặc biệt so với sự sôi động của sông nước miền Tây.

Tại Phnom Penh, tôi đã có một trải nghiệm thật đặc biệt khi ghé thăm nơi từng được sử dụng làm trại thẩm vấn dưới sự cai trị kinh hoàng của Pol Pot những năm 70. Hơn 20.000 người đã bị tra tấn và xử tử trên Những Cánh đồng Chết chóc. Đó vẫn là một trong những vết nhơ của lịch sử, in hằn lên trí nhớ và văn hóa của người dân xứ Tháp chùa. Hành trình khám phá Campuchia của tôi dừng lại ở hồ Tonle Sap rộng ngút ngàn. Mùa mưa kéo dài tháng 6 đến tháng 12 giúp mực nước ở Tonle Sap đủ sâu cho tải trọng của một con tàu du lịch chạy tới thành phố. Tại Tonle Sap, tôi lên bờ để đến Siem Reap, một thành phố nằm gần quần thể Angkor Wat. Đó là một quần thể kiến trúc đồ sộ chiếm diện tích khoảng 200 km­², nằm ở vùng Tây Bắc Vương quốc Campuchia. Những ngôi đền với vẻ huy hoàng và tuyệt mỹ của Angkor thực sự khiến người ta phải kinh ngạc. Vượt xa hơn nữa là triết lý về một tiểu vũ trụ bao hàm trong quần thể đền đài đồ sộ. Đó là triết lý mà không phải ai cũng có thể nhìn, nhận và cảm thấy. Nhưng chắc chắn, vẻ lộng lẫy và nguy nga của nó có thể khiến bất kỳ ai cũng phải siêu lòng.

Cố đô yên bình Luông Pha Băng

Bỏ qua rất nhiều địa danh nổi tiếng khác, tôi quyết định chọn Luông Pha Băng là điểm dừng chân tiếp theo trong chuyến hành trình dọc sông Mekong của mình. Lý do là bởi thị trấn yên bình được UNESCO công nhận là di sản thế giới nằm ngay bên bờ sông Mekong và được biết đến với những ngôi chùa nguy nga với những tu sĩ mặc áo cam và vùng nông thôn yên bình với thác Kuang Si trắng xóa và những dãy núi trùng điệp với đỉnh Phousi huyền thoại quanh năm mây mù giăng phủ. Trên thực tế, Luông Pha Băng đã từng là kinh đô của Lào đến tận năm 1975. Trải qua những biến cố của lịch sử, Luông Pha Băng ngày nay vẫn giữ nguyên cho mình vẻ đẹp của sự bình yên và cổ kính vốn có với những công trình kiến trúc đặc sắc gắn liền với lịch sử hào hùng của mảnh đất này.

Bên cạnh những ngôi đền cổ kính được xây dựng từ hàng trăm năm trước như Vat Xieng Toung hay Wat Sen, Luông Pha Băng còn đặc biệt hấp dẫn tôi bởi những con ngõ nhỏ, yên bình, tĩnh lặng và nhẹ nhàng. Đặc biệt hơn, những lối nhỏ dẫn ra bờ sông, với những hàng quán ven đường nơi tôi có thể dừng chân và tận hưởng không gian êm đềm. Và tất nhiên, cũng khó có thể bỏ qua những khu chợ đêm ở Luông Pha Băng, nơi bày bán những món đồ thủ công mỹ nghệ truyền thống vốn đã vô cùng nổi tiếng của xứ sở triệu voi.

Thời gian trôi qua thật nhanh. Thấm thoắt đã hơn 10 ngày kể từ thời điểm tôi bắt đầu đặt chân lên du thuyền và bồng bềnh trên dòng sông Mekong. Có cảm giác như đó là những ngày tháng êm đềm và thoải mái nhất mà tôi từng có được. Tạm biệt Luông Pha Băng, tạm biệt chiếc du thuyền và tạm biệt dòng sông Mekong! Tôi sẽ phải trở lại với cuộc sống hối hả thường nhật. Nhưng những trải nghiệm trên dòng sông Mekong khác lạ chắc chắn sẽ là những ký ức đẹp đẽ nhất trong tôi. Có lẽ, vào một ngày không xa, tôi sẽ trở về với Mekong, để khám phá phần còn lại của dòng sông biểu tượng cho cả nền văn hóa Á Đông này!